100 năm báo chí cách mạng Việt Nam: Tất yếu lịch sử và khát vọng đổi mới

Theo dõi Lào Cai Online trên Youtube

Lào Cai Online – Từ những trang báo viết tay thời Phan Bội Châu, Nguyễn Ái Quốc đến thời đại kỹ thuật số ngày nay, báo chí Việt Nam đã trải qua một hành trình biến đổi không ngừng, gắn liền với từng bước đi của dân tộc.

Cuộc cách mạng báo chí không chỉ là sự thay đổi về công nghệ hay hình thức thể hiện, mà còn là sự chuyển mình sâu sắc trong nhận thức, vai trò và sứ mệnh xã hội. Trong dòng chảy của lịch sử, đó là điều tất yếu.

Quảng Cáo

Khi báo chí Việt Nam ra đời đầu thế kỷ XX, nó là công cụ phản kháng, khơi dậy lòng yêu nước và truyền bá tư tưởng cách mạng. Những tờ báo đầu tiên như Nông Cổ Mín Đàm, Đông Dương tạp chí, hay sau này là Thanh Niên, Lao Động, Cứu Quốc không đơn thuần đưa tin, mà còn là tiếng nói của nhân dân trong công cuộc đấu tranh chống thực dân, giành độc lập. Mỗi cây bút khi đó là một chiến sĩ, mỗi bài viết là một vũ khí tinh thần. Báo chí Việt Nam ra đời trong bối cảnh lịch sử đặc biệt, và vì thế, ngay từ đầu, nó đã mang trong mình bản chất cách mạng.

Quảng Cáo

Những tờ báo bác hồ sáng lập và tổ chức
Những tờ báo bác hồ sáng lập và tổ chức

Sau ngày đất nước thống nhất năm 1975, báo chí tiếp tục đồng hành cùng sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Những thập niên cuối thế kỷ XX, báo chí từng bước chuyên nghiệp hóa, mở rộng lĩnh vực phản ánh, trở thành kênh thông tin thiết yếu, cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân. Trong thời kỳ đổi mới, báo chí không còn chỉ là tiếng nói một chiều, mà bắt đầu tham gia giám sát xã hội, phản biện chính sách, bảo vệ lẽ phải và thúc đẩy tiến bộ. Vai trò đó không phải ngẫu nhiên mà có – nó đến từ nhu cầu tự thân của một xã hội phát triển, nơi người dân cần được biết, được bàn và được giám sát quyền lực công khai.

 Chủ tịch Hồ Chí Minh với các nhà báo tại Đại hội III, Hội Nhà báo Việt Nam, năm 1962. Nguồn: Bảo tàng Báo chí Việt Nam
Chủ tịch Hồ Chí Minh với các nhà báo tại Đại hội III, Hội Nhà báo Việt Nam, năm 1962. Nguồn: Bảo tàng Báo chí Việt Nam

Bước sang thế kỷ XXI, sự bùng nổ công nghệ thông tin, mạng xã hội, trí tuệ nhân tạo và xu thế toàn cầu hóa đặt báo chí truyền thống trước những thách thức sống còn. Độc giả thay đổi, thói quen tiếp nhận thông tin thay đổi, tốc độ lan truyền tin tức vượt ngoài tầm kiểm soát của các tòa soạn. Trong bối cảnh ấy, báo chí Việt Nam không đứng ngoài cuộc. Sự chuyển mình từ báo in sang báo điện tử, từ tin bài một chiều sang báo chí dữ liệu, tương tác, đa phương tiện… không chỉ là thích ứng – mà là một cuộc cách mạng thực sự. Một cuộc cách mạng không có tiếng súng nhưng quyết liệt và không thể đảo ngược.

Báo chí hôm nay vừa phải giữ vai trò định hướng dư luận, giữ vững nguyên tắc chính trị, vừa phải đáp ứng thị hiếu ngày càng cao và phân hóa của độc giả. Nhiệm vụ tưởng như mâu thuẫn đó, thực chất là động lực thúc đẩy đổi mới – cả về nội dung lẫn mô hình tổ chức. Không ít tòa soạn từng “ngủ quên” trong vai trò truyền thống buộc phải tái cấu trúc, chuyển đổi số, đào tạo lại đội ngũ và chấp nhận cạnh tranh như một doanh nghiệp truyền thông. Nhà báo không chỉ biết viết mà còn phải hiểu công nghệ, dữ liệu, chiến lược nội dung và hành vi người dùng. Tòa soạn không còn là nơi “làm tin” thuần túy mà trở thành những trung tâm sáng tạo nội dung số.

Trong bối cảnh ấy, việc báo chí Việt Nam tiến hành cách mạng trong chính nội tại của mình không còn là lựa chọn, mà là tất yếu. Tất yếu bởi vì xã hội đang đổi thay từng ngày, và báo chí – nếu muốn tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt và định hình giá trị – không thể trì trệ. Cách mạng báo chí, vì vậy, không phải là một sự kiện, mà là một quá trình – một hành trình song hành cùng lịch sử, với mỗi bước chuyển đều mang theo hơi thở của thời đại.

Du Kỷ

Quảng Cáo Liên Quan