Lào Cai Online – Dù hệ thống nước máy đã phủ khắp các buôn làng, người M’nông Gar tại huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk vẫn giữ thói quen lấy nước từ bến nước để chế biến rượu cần và thực hiện các nghi lễ thờ cúng. Trong đó, Lễ cúng bến nước – một nghi lễ truyền thống quan trọng – vẫn được duy trì hàng năm nhằm bày tỏ lòng biết ơn thần linh, cầu mong bình an, mưa thuận gió hòa cho buôn làng.
Ngày 10/3, trong khuôn khổ Hội đua thuyền độc mộc huyện Lắk, UBND huyện Lắk đã tổ chức phục dựng Lễ cúng bến nước của người M’nông tại bến nước Đắk Hoa, buôn Pai Ar, xã Đắk Phơi. Nghi lễ được thực hiện bởi Nghệ nhân ưu tú Y Krai Cil, phụ cúng Ma Phương, cùng các nghệ nhân và bà con trong buôn.
Khác với người Ê Đê thường cúng tại bến nước có mạch ngầm, đồng bào M’nông tổ chức lễ cúng bên bến sông hoặc bến suối. Đây là dịp để người dân tạ ơn thần nước, cầu mong nguồn nước dồi dào, mùa màng bội thu và cuộc sống ấm no. Lễ hội cũng nhắc nhở bà con ý thức gìn giữ nguồn nước sạch, bảo vệ môi trường xung quanh khu vực bến nước.
Mở đầu nghi lễ, thầy cúng tiến hành các nghi thức tạ ơn thần nước, thần sông, thần suối, cam kết bảo vệ sự trong sạch của nguồn nước. Tiếp đó, đoàn người di chuyển đến ngã tư trung tâm buôn để cầu sức khỏe cho cộng đồng. Tại đây, thầy cúng đọc gia phả của các dòng họ sinh sống trong buôn để báo cáo với Yang (thần linh), mong được che chở, phù hộ.
Quảng Cáo
Sau đó, nghi thức xua đuổi tà ma được thực hiện tại cổng chào buôn – nơi được xem là ranh giới giữa buôn làng và thế giới bên ngoài. Thầy cúng đổ tiết heo pha rượu, đọc lời khấn để xua đuổi những điều không may mắn, bảo vệ sự bình yên cho buôn làng.
Theo tập tục, sau khi hoàn thành lễ cúng, thầy cúng sẽ về thẳng nhà mà không quay lại bến nước, vì quan niệm rằng các Yang có thể theo về và nhập vào người thầy cúng.
Theo Nghệ nhân ưu tú Y Krai Cil, từ xa xưa, việc tìm kiếm vùng đất định cư của đồng bào M’nông luôn gắn liền với tiêu chí có nguồn nước dồi dào. Khi đã tìm được một bến nước tốt, cả buôn sẽ ra sức gìn giữ và tôn thờ. Dù cuộc sống ngày nay đã hiện đại hơn, người M’nông Gar vẫn duy trì thói quen lấy nước từ bến nước để chế biến rượu cần và thực hiện nghi lễ truyền thống.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện Lắk, ông Võ Thành Huệ, nhấn mạnh rằng việc phục dựng lễ cúng không chỉ nhằm bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống, mà còn giúp nâng cao ý thức bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể trong cộng đồng. Đây cũng là dịp để người dân và du khách hiểu sâu sắc hơn về bản sắc văn hóa của người M’nông nói riêng và cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên nói chung.
Lễ cúng bến nước không chỉ là một nghi thức tâm linh, mà còn thể hiện sự gắn kết cộng đồng và ý thức trân trọng thiên nhiên – những giá trị đáng quý cần được bảo tồn và phát huy.
Thanh Huế
Quảng Cáo Liên Quan
