Với cách làm bài bản, lấy chuỗi giá trị làm trung tâm và người dân làm chủ thể, Trấn Yên (tỉnh Lào Cai) đang từng bước khẳng định vai trò hình mẫu trong phát triển nông nghiệp hàng hóa bền vững ở vùng Trung du và miền núi phía Bắc.
Trong bối cảnh nông nghiệp cả nước đứng trước yêu cầu chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy “sản xuất nông nghiệp” sang “kinh tế nông nghiệp”, nhiều địa phương vùng Trung du và miền núi phía Bắc đang loay hoay tìm hướng đi phù hợp. Biến đổi khí hậu ngày càng khắc nghiệt, thị trường tiêu thụ biến động khó lường, áp lực nâng cao thu nhập và chất lượng sống cho người dân nông thôn đặt ra yêu cầu tái cấu trúc sản xuất theo hướng hàng hóa, tập trung và gắn chặt với chuỗi giá trị. Trong dòng chảy đó, xã Trấn Yên, tỉnh Lào Cai nổi lên như một điểm sáng với cách tiếp cận thực chất, đồng bộ và có chiều sâu.
Quảng Cáo
Nằm ở khu vực chuyển tiếp giữa trung du và miền núi, Trấn Yên sở hữu lợi thế tự nhiên đa dạng với hệ sinh thái nông – lâm nghiệp phong phú, đất đai màu mỡ, khí hậu phù hợp nhiều loại cây trồng, vật nuôi đặc sản. Sau khi được thành lập trên cơ sở hợp nhất thị trấn Cổ Phúc và các xã Tân Đồng, Báo Đáp, Thành Thịnh, Hòa Cuông, Minh Quán, Trấn Yên có không gian sản xuất rộng mở, đủ điều kiện hình thành các vùng nguyên liệu tập trung quy mô lớn – yếu tố then chốt của nông nghiệp hàng hóa.
Quảng Cáo
Quan trọng hơn, địa phương này không bắt đầu từ “điểm xuất phát thấp”. Trước sáp nhập, 100% các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới, nhiều xã đạt chuẩn nâng cao, kiểu mẫu; hạ tầng giao thông, thủy lợi, điện, viễn thông được đầu tư khá đồng bộ. Đây không chỉ là nền tảng vật chất, mà còn là “vốn xã hội” quý giá, khi người dân đã quen với tư duy sản xuất hàng hóa, liên kết và tuân thủ quy chuẩn chất lượng.
Những kết quả đạt được của Trấn Yên không nằm trên giấy, mà thể hiện bằng các vùng sản xuất cụ thể, con số rõ ràng. Tiêu biểu là vùng trồng dâu – nuôi tằm với diện tích trên 712 ha, sản lượng kén đạt hơn 1.188 tấn mỗi năm. Điểm khác biệt của Trấn Yên không chỉ là mở rộng diện tích, mà là hoàn thiện chuỗi liên kết từ trồng dâu, nuôi tằm đến chế biến và tiêu thụ. Nhà máy ươm tơ tự động của Công ty Cổ phần Dâu tằm tơ Yên Bái đặt ngay trên địa bàn, công suất 150 tấn tơ/năm, bao tiêu toàn bộ sản phẩm kén, giúp nghề dâu tằm truyền thống thoát khỏi cảnh “được mùa mất giá”, trở thành sinh kế ổn định, bền vững cho hàng nghìn hộ dân.
Cùng với dâu tằm là vùng quế quy mô lớn hơn 6.048 ha, trong đó trên 3.250 ha đạt chứng nhận hữu cơ theo tiêu chuẩn trong nước và quốc tế. Không chỉ bán nguyên liệu thô, quế Trấn Yên đã được chế biến sâu thành nhiều sản phẩm như quế thanh, quế điếu thuốc, bột quế, tinh dầu quế…, qua đó nâng giá trị cây quế lên gấp nhiều lần so với mô hình trồng rừng truyền thống.
Song song với đó, Trấn Yên còn phát triển đa dạng các vùng sản xuất khác như cây ăn quả, cây dược liệu dưới tán rừng, chè, thủy sản, chăn nuôi tập trung an toàn sinh học. Nhiều mô hình quy mô lớn đã hình thành, tiêu biểu như hợp tác xã chăn nuôi gà liên kết tới 80.000 con/lứa hay cơ sở giết mổ gà công suất 1.000 con/ngày, phản ánh sự chuyển biến rõ nét từ sản xuất nhỏ lẻ sang tư duy làm ăn lớn, gắn với thị trường.
Yếu tố làm nên “chất” Trấn Yên nằm ở việc coi chuỗi giá trị là trụ cột phát triển. Đến nay, địa phương đã xây dựng được hệ thống nhãn hiệu và chứng nhận tương đối đồng bộ, với nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận cho các sản phẩm chủ lực; 16 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có sản phẩm 4 sao. Nhiều sản phẩm đã áp dụng tem truy xuất nguồn gốc, từng bước tiếp cận thương mại điện tử, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường hiện đại.
Nhờ đó, thu nhập bình quân tại các vùng sản xuất hàng hóa đạt 200–250 triệu đồng/ha/năm, cao hơn nhiều so với canh tác truyền thống. Không chỉ nâng cao thu nhập, mô hình này còn góp phần thay đổi đời sống nông thôn, tạo việc làm tại chỗ, giữ gìn nghề truyền thống và hình thành nếp sống sản xuất văn minh, kỷ luật hơn.
Tuy vậy, Trấn Yên cũng thẳng thắn nhìn nhận những “điểm nghẽn” trong quá trình phát triển, như quy mô vùng nguyên liệu ở một số lĩnh vực còn phân tán, năng lực chế biến sâu chưa đồng đều, hạ tầng logistics và hạ tầng số chưa theo kịp yêu cầu. Một bộ phận hợp tác xã còn hạn chế về quản trị, liên kết; ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số chưa có nhiều mô hình thật sự tiêu biểu.
Chính vì vậy, Nghị quyết số 50-NQ/ĐU của Ban Chấp hành Đảng bộ xã Trấn Yên ban hành cuối năm 2025 đã xác lập tầm nhìn dài hạn: xây dựng Trấn Yên trở thành vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa sinh thái, hiện đại, gắn chuỗi giá trị tiêu biểu của vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Định hướng này không chỉ tập trung mở rộng quy mô, mà chú trọng chiều sâu chất lượng, thương hiệu và tích hợp đa giá trị, kết hợp nông nghiệp với du lịch sinh thái, trải nghiệm làng nghề, mở rộng không gian phát triển cho kinh tế nông thôn.
Câu chuyện Trấn Yên cho thấy, phát triển nông nghiệp hàng hóa gắn chuỗi giá trị không nhất thiết phải khởi đầu bằng những dự án lớn, mà bắt đầu từ tư duy đúng, cách làm bài bản và sự kiên trì. Lấy người dân làm trung tâm, lấy thị trường làm thước đo và lấy chuỗi giá trị làm nền tảng, Trấn Yên đang mở ra một hướng đi mang tính gợi mở cho nhiều địa phương vùng Trung du và miền núi phía Bắc trên con đường phát triển nông nghiệp bền vững, hiện đại và giàu bản sắc.
Bạch Dương ( SKV 20:28 Ngày 26/12/2025 )
Quảng Cáo Liên Quan
