Lào Cai Online – Giữa biển mây Giàng Pằng, rừng chè Shan tuyết cổ thụ của xã Sơn Lương (Lào Cai) vẫn trường tồn qua trăm năm, trở thành di sản thiên nhiên – văn hóa và là sinh kế quan trọng của đồng bào Mông. Giá trị cây chè đang được nâng tầm, mở ra hướng phát triển bền vững cho vùng cao.
Giữa biển mây trắng trên dãy núi Giàng Pằng, thuộc xã Sơn Lương (tỉnh Lào Cai), những gốc chè Shan tuyết cổ thụ to bằng cả vòng tay người lớn vẫn trầm mặc vươn mình dưới nắng trời phương Bắc. Đến nơi “chín tầng mây”, du khách không chỉ bắt gặp vẻ đẹp nguyên sơ của rừng chè cổ mà còn cảm nhận được mạch sống bền bỉ của đồng bào Mông – những người gìn giữ báu vật xanh qua hàng thế kỷ.
Quảng Cáo
Sơn Lương hiện sở hữu hơn 500 ha chè Shan tuyết, trải trên độ cao 1.200 – 1.900m. Nhiều gốc chè tại Giàng Pằng, Làng Mảnh, Nà Nọi, Suối Bó hay Nậm Mười có đường kính trên một mét, được công nhận là Cây Di sản Việt Nam từ năm 2019 – minh chứng cho sức sống hàng trăm năm của giống chè quý hiếm này. Chè Shan tuyết ở vùng núi cao sinh trưởng rất chậm, mỗi năm chỉ hái được 2 – 3 lứa, nên chất lượng lá đậm vị, giữ được hương núi rừng nguyên bản.
Quảng Cáo
Hành trình đến Giàng Pằng không hề dễ dàng: những con dốc dựng đứng, đường núi ngoằn ngoèo, mây trời quấn quanh tán cây. Nhưng càng lên cao, không khí càng trong lành, mát lạnh, mở ra khung cảnh đầy mê hoặc, nơi rừng chè cổ phủ bóng xuống những thửa ruộng bậc thang và bản làng Mông thấp thoáng phía xa.
Ông Giàng A Châu, người uy tín của bản, kể rằng chè Shan ở Giàng Pằng không giống bất cứ vùng chè nào khác. “Có cây thân to phải hai người ôm mới xuể. Vỏ cây xù xì, rêu phong bạc màu theo năm tháng như ghi dấu bao mùa người Mông bám núi. Lá chè dày, mặt dưới phủ lông trắng mịn như tuyết, đó là ‘hồn vía’ làm nên tên gọi Shan tuyết”, ông nói với sự tự hào của người trọn đời sống với chè.
Cả thôn Giàng Pằng hiện có khoảng 100 ha chè, trong đó 80 ha là chè cổ thụ. Từ nhiều đời nay, cây chè là nguồn sống, là văn hóa và cũng là niềm kiêu hãnh của người Mông. Trước kia, chè chỉ được bán cho thương lái với giá rẻ, còn nay, nhờ chế biến sâu, giá trị của từng búp chè đã tăng gấp nhiều lần.
Tại Sơn Lương, 4 cơ sở chế biến – gồm HTX Sùng Đô, HTX Trà Bản Em, HTX chè Giàng Pằng và một cơ sở tư nhân – đã hình thành các sản phẩm mang thương hiệu riêng: Bạch Trà, Hồng Trà, Lục Trà, Phổ Nhĩ. Giá chè tươi hiện chỉ 15.000 – 20.000 đồng/kg, nhưng sau chế biến, giá trị tăng vượt bậc: Diệp trà 300.000 – 800.000 đồng/kg, Hồng trà 500.000 – 700.000 đồng/kg, đặc biệt Bạch trà lên tới 2,5 – 2,7 triệu đồng/kg.
Anh Giàng A Rình, chủ HTX “Chè Bản Em”, chia sẻ: “Trước kia bà con nghèo lắm, bán chè chẳng được bao nhiêu. Giờ làm trà xanh, hồng trà, bạch trà… mỗi loại một hương vị riêng. Cây chè như ‘thức giấc’, mang lại cuộc sống mới cho bản làng”.
Nhận thấy giá trị kinh tế – văn hóa của chè Shan, xã Sơn Lương đã ban hành nhiều định hướng bảo tồn và phát triển giống chè bản địa. Chính quyền tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn bà con chăm sóc chè theo hướng hữu cơ, ứng dụng khoa học kỹ thuật, thu hái đúng quy trình và chế biến hiện đại để nâng cao chất lượng thành phẩm. Đồng thời, xã khuyến khích phát triển mô hình liên kết, vùng chuyên canh quy mô lớn để tăng năng lực cạnh tranh trên thị trường.
Đồng chí Giàng A Lứ, Trưởng phòng Kinh tế xã Sơn Lương, khẳng định: “Cây chè Shan Giàng Pằng là di sản quý và cũng là trụ cột giúp bà con xóa đói giảm nghèo. Mục tiêu của chúng tôi là phát triển vùng chè theo hướng hữu cơ, xây dựng thương hiệu bền vững để tạo sinh kế lâu dài cho đồng bào Mông”.
Trong Lễ hội Trà Shan tuyết năm nay, Sơn Lương mang đến không chỉ những sản phẩm trà đặc sắc mà còn 30 nghệ nhân, diễn viên quần chúng tham gia các hoạt động biểu diễn, giới thiệu văn hóa bản địa. Đó là cách đồng bào Mông kể câu chuyện của mình bằng tiếng nói của núi rừng, mộc mạc, chân thật và đầy tự hào.
Từ những búp chè non xanh mỡ màng dưới nắng sớm Giàng Pằng, một tương lai mới đang được ươm mầm. Cây chè cổ thụ không chỉ mang lại thu nhập, mà còn gìn giữ bản sắc, nối dài ký ức văn hóa và trao cho người dân hy vọng về cuộc sống ấm no và bền vững trên miền núi cao Sơn Lương.
Bạch Dương ( SKV 13:21 Ngày 21/11/25 )
Quảng Cáo Liên Quan
