Nhận thức, hành động tương xứng sự phó thác, kỳ vọng của Đảng, Nhân dân với GD-ĐT

Đây là nhấn mạnh của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn tại Hội nghị học tập, triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển GD-ĐT do Đảng ủy Bộ GD&ĐT tổ chức chiều 24/10. Hội nghị được tổ chức trực tiếp kết hợp trực tuyến tại hơn 1.000 điểm cầu trên toàn quốc.

Chủ động, kịp thời triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 71-NQ/TW

Thay mặt Bộ Chính trị, ngày 22/8/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Nghị quyết của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo (Nghị quyết số 71-NQ/TW). Không chỉ quan trọng đối với ngành Giáo dục và Đào tạo, đây còn là Nghị quyết để định hướng phát triển con người, phát triển nhân lực, tạo điều kiện quan trọng phát triển đất nước trong thời kỳ mới.

Chia sẻ điều này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, sau ban hành Nghị quyết số 71-NQ/TW, nhiều hoạt động học tập, triển khai Nghị quyết đã được tổ chức. Bộ Chính trị, Ban Bí thư tổ chức hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện 4 Nghị quyết của Bộ Chính trị, trong đó có Nghị quyết số 71-NQ/TW. Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cũng tổ chức hội nghị triển khai Nghị quyết này với quy mô rất lớn.

Ngành Giáo dục và Đào tạo bắt tay ngay vào triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW với nhiều nội dung, hoạt động khác nhau. Bộ trưởng làm rõ: các hội nghị chuyên đề của ngành đã từng bước, từng phần triển khai nội dung Nghị quyết; Đảng ủy Bộ GD&ĐT tham mưu Đảng ủy Chính phủ ban hành Chương trình hành động số 281 triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW, xác định cụ thể nhiệm vụ các bộ, ngành, địa phương; Đảng ủy Bộ GD&ĐT ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW; Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ban hành Kế hoạch hành động của Bộ triển khai thực hiện Nghị quyết…

Cùng với đó là việc thể chế hóa nhiều nội dung quan trọng của Nghị quyết số 71-NQ/TW qua sửa đổi 3 luật lĩnh vực giáo dục – đào tạo; xây dựng Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; xây dựng Chương trình mục tiêu quốc gia về hiện đại hoá, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

Hội nghị hôm nay, theo Bộ trưởng, nhằm trao đổi, học tập, triển khai trong bề rộng toàn bộ đơn vị trong ngành và với nội dung rất sâu, để triển khai đầy đủ các nội dung của Nghị quyết 71 trong giai đoạn mới. Trong đó, đặc biệt lưu ý những điểm mới, từ tinh thần, quan điểm, nhận thức, tư duy, cách thức chỉ đạo của Nghị quyết này. Cùng với đó, tổ chức tìm hiểu, học tập, triển khai Nghị quyết 71 trong tổng thể các nghị quyết, quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị về phát triển đất nước, trong đó có phát triển về nhân lực.

Đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng khâu triển khai thực hiện, sau hội nghị, Bộ trưởng lưu ý, còn rất nhiều nội dung cần phải học tập, triển khai một cách thường xuyên, liên tục, để có thể thấu triệt được tinh thần Nghị quyết và chuyển tinh thần Nghị quyết thành thực tế sinh động trong các hoạt động của ngành Giáo dục và Đào tạo. Từng đơn vị sẽ có kế hoạch hành động triển khai, cụ thể hóa, hiện thực hóa các nội dung của Nghị quyết.

Nhấn mạnh truyền thống hiếu học và sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước đối với giáo dục – đào tạo, Thứ trưởng Thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng đồng thời chia sẻ kết quả quan trọng, nổi bật toàn ngành đạt được trong những năm qua; đồng thời thẳng thắn nhìn nhận vấn đề còn hạn chế, tồn tại.

Đặc biệt đi sâu phân tích nguyên nhân của tồn tại, hạn chế, Thứ trưởng nhắc đến nhận thức và thực hiện chưa đầy đủ, quyết liệt quan điểm giáo dục, đào tạo là quốc sách hàng đầu, là sự nghiệp của Đảng, Nhà nước và toàn dân; tư duy về quản lý, phát triển giáo dục chậm đổi mới, quan niệm về tự chủ và xã hội hóa giáo dục chưa phù hợp; nguồn lực đầu tư cho giáo dục còn thấp, chính sách phân bổ và sử dụng nguồn lực chưa hiệu quả và cơ chế tài chính chưa rõ; chế độ chính sách đối với nhà giáo còn bất cập; tâm lý trọng danh vị trong xã hội còn nặng nề, chính sách sử dụng cán bộ còn coi trọng bằng cấp hơn thực lực và những tiêu cực trong xã hội ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục và đào tạo; nguồn lực đầu tư cho giáo dục còn hạn chế

Khẳng định tính chiến lược, đột phá, toàn diện, lâu dài, tính hành động cao của Nghị quyết số 71-NQ/TW, Thứ trưởng Phạm Ngọc Thưởng đã quán triệt các nội dung quan trọng trong Nghị quyết này, từ quan điểm chỉ đạo, mục tiêu và các nhiệm vụ, giải pháp…

Tại hội nghị, đại diện các sở GD&ĐT, cơ sở giáo dục đại học đã chia sẻ những nội dung đã thực hiện nhằm chủ động triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW, đồng thời khẳng định quyết tâm đưa Nghị quyết vào thực tiễn một cách hiệu quả.

9 “từ khóa” quan trọng

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhận định, quá trình xây dựng Nghị quyết số 71-NQ/TW thể hiện tầm nhìn của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và của đồng chí Tổng Bí thư – tầm nhìn phát triển giáo dục, đào tạo gắn liền với phát triển đất nước. Chúng ta sẽ không thể đạt được mục tiêu phát triển đất nước nếu không làm tốt vấn đề con người, vấn đề nhân lực và nhân tài.

Bộ trưởng nhắc lại những vấn đề rất quan trọng Tổng Bí thư đặt ra, gắn với 3 chữ “nhân”: “nhân” – phát triển con người trong kỷ nguyên mới; “nhân lực” – chuẩn bị nguồn nhân lực để có được kỷ nguyên mới; “nhân tài” – khi cuộc cạnh tranh giữa các quốc gia trên thế giới ngày càng khốc liệt, yếu tố quyết định phải là nhân tài.

Quá trình soạn thảo, Bộ trưởng cho biết, Tổng Bí thư đã có 3 cuộc làm việc trực tiếp với Tổ soạn thảo; Bộ Chính trị có 2 cuộc thảo luận và lần thứ 3 thì thông qua. Điều đó cho thấy sự quan tâm của Bộ Chính trị, của Tổng Bí thư với việc ban hành Nghị quyết rất đặc biệt này.

Nói về điểm khác biệt giữa Nghị quyết số 71-NQ/TW và Nghị quyết số 29-NQ/TW, Bộ trưởng cho rằng: Tinh thần quan trọng nhất của Nghị quyết số 29-NQ/TW là chuyển từ nền giáo dục thiên về trang bị kiến thức, sang nền giáo dục phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất người học.

Nghị quyết số 29-NQ/TW cũng tập trung tất cả các phương diện giáo dục – đào tạo, cả vấn đề của ngành, cả vấn đề đất nước cần tập trung phát triển giáo dục – đào tạo; tuy nhiên, trọng tâm cốt lõi nằm ở những vấn đề chuyên môn, quản trị, vấn đề nằm bên trong, nội tại lĩnh vực giáo dục – đào tạo.

Cho đến nay, Nghị quyết số 29-NQ/TW vẫn mang đầy đủ các giá trị tầm định hướng chiến lược; tuy nhiên, cần tăng cường tính hành động, tính thực tiễn, tính khả thi. Làm sao phải thể hiện cho được tính hành động, tính thực tiễn, khả thi chính là yêu cầu của Tổng Bí thư khi xây dựng Nghị quyết số 71-NQ/TW, đồng thời là điểm mới quan trọng của Nghị quyết này so với Nghị quyết số 29-NQ/TW.

Nói về tinh thần xây dựng Nghị quyết số 71-NQ/TW, quan điểm chỉ đạo cốt lõi và phương diện định hướng thực thi, theo Bộ trưởng, mỗi khâu đều có thể gói lại trong 3 “từ khóa”:

3 “từ khóa” trong xây dựng Nghị quyết là: tính hành động, thực tiễn, khả thi.

Trong tư tưởng chỉ đạo với giáo dục – đào tạo, 3 “từ khóa” là: hiện đại, chất lượng, công bằng.

Quan điểm thực thi có 3 “từ khóa”: quyết liệt, nhanh chóng, hiệu quả.

Cần thái độ, nhận thức, hành động tương xứng với sự phó thác, kỳ vọng của Đảng, Nhân dân

Thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, sẽ bắt đầu một cuộc cách mạng mới trong giáo dục. Trong đó, nội dung trong Nghị quyết: “giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc” thể hiện tầm nhìn, quan điểm chỉ đạo, sự phó thác, định vị chưa từng có cho giáo dục – đào tạo. Chính vì vậy, mỗi nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục cũng cần thái độ, nhận thức, hành động cho tương xứng với sự trao truyền này, để không phụ lòng tin, sự phó thác của Đảng, của Nhân dân.

Trong các việc cần làm, Bộ trưởng lưu ý, việc cần ưu tiên làm ngay và làm thường xuyên là tư duy, nhận thức cần phải đổi mới một cách đầy đủ, sâu sắc. Trong đó, nhận thức đầy đủ sứ mệnh của mình trong kỷ nguyên mới; cũng như ý thức đầy đủ, sâu sắc vai trò, sứ mệnh, trách nhiệm của ngành. Từng nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục phải nhìn nhận điều này để gánh vác trọng trách được giao phó.

Đồng thời, nhìn thẳng vào sự thật, vào những gì còn bất cập, yếu kém, “căn bệnh” còn kéo dài để điều chỉnh tốt hơn lên.

Bộ trưởng cũng nhấn mạnh việc nhận thức và triển khai đầy đủ tư tưởng chỉ đạo trong Nghị quyết số 71-NQ/TW về vai trò lãnh đạo toàn diện, triệt để của các tổ chức đảng, đặc biệt tổ chức đảng trong các cơ sở giáo dục, nhất là cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp.

Nghị quyết số 71-NQ/TW yêu cầu các cơ sở giáo dục, đặc biệt là giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp phát triển nhanh, mạnh hơn nữa, có tính định hướng cao hơn nữa; các trường công thực hiện sứ mệnh công, cụ thể ở thời điểm này là tập trung đào tạo nhân lực mà đất nước đang có nhu cầu cao.

Điểm nữa là nhận thức, tư duy về vai trò, tính chủ đạo, tính dẫn dắt của Nhà nước trong toàn bộ hệ thống giáo dục; huy động tối đa các nguồn lực xã hội, nhưng Nhà nước đóng vai trò chủ đạo.

“Nghị quyết số 71-NQ/TW không chỉ nhằm giải quyết các bất cập, hạn chế, mà quan trọng nhất là mở đường cho sự kiến tạo tương lai”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Một số việc quan trọng cần lưu ý

Các nhiệm vụ cần làm đã được thể hiện rõ trong Chương trình hành động của Chính phủ và Bộ GD&ĐT triển khai thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW. Tại phát biểu kết luận, Bộ trưởng nhấn mạnh một số điểm:

Thứ nhất, thể chế hóa những nội dung quan trọng trong Nghị quyết. Việc này chúng ta đã và đang làm một cách tích cực. Nếu mọi việc theo đúng kế hoạch, thì từ 1/1/2026, cả 4 luật trong lĩnh vực giáo dục – đào tạo đều có hiệu lực (Luật Nhà giáo, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học sửa đổi, Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi). Cùng với đó là hàng loạt các nghị định, thông tư mới được ban hành.

Với nền tảng thể chế vận hành nền giáo dục mới này, Bộ trưởng đề nghị các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục các cấp học nghiêm túc nghiên cứu các Luật, để trong quá trình triển khai không bị lỗi, trễ, sót, sai. Đây là việc quan trọng, cấp thiết, cần triển khai ráo riết. Việc nghiên cứu cần chủ động ngay từ khi các văn bản này còn là dự thảo.

Thứ hai là sắp xếp các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, để các cơ sở mạnh lên; đầu tư có trọng tâm, trọng điểm và hiệu quả hơn. Đặc biệt nhấn mạnh việc triển khai cần lưu ý các chỉ đạo của Bộ, căn cứ vào thực tiễn, không máy móc, Bộ trưởng ví dụ trường hợp mô hình mới trung học nghề. Mô hình này không thay thế mô hình giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp; không chuyển ngay các cơ sở giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp sang trung học nghề.

Với cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp công lập, phải tiến hành thực hiện Bí thư đảng ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục. Về việc này, Bộ GD&ĐT đang xây dựng để trình phương án, bảo đảm khi các Luật mới có hiệu lực, bộ máy mới được vận hành ngay, nhịp nhàng, không có khoảng trống.

Cũng theo Bộ trưởng, khi Luật mới có hiệu lực sẽ đương nhiên kết thúc hoạt động của hội đồng trường; các chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng trường cũng kết thúc vai trò hoạt động của mình. Hiệu trưởng hoặc Giám đốc, những người được bầu theo nhiệm kỳ của Hội đồng trường, về nguyên lý cũng hoàn thành nhiệm vụ. Tuy nhiên, để bảo đảm giai đoạn chuyển tiếp, các Hiệu trưởng, Giám đốc sẽ tiếp tục điều hành hoạt động của nhà trường cho đến khi có quyết định mới…