Hàng chục nghìn học sinh theo học tiếng Khmer

Vĩnh Long sau sáp nhập có 156 chùa Khmer (trong đó 143 chùa Khmer tại tỉnh Trà Vinh cũ và 13 chùa Khmer tỉnh Vĩnh Long cũ). Hầu hết các ngôi chùa này hàng năm đều tổ chức các lớp học tiếng, chữ Khmer.

Việc bảo tồn, phát huy tiếng nói, chữ viết Khmer đã giúp học sinh dân tộc Khmer hình thành, phát triển kỹ năng, mở rộng hiểu biết về văn hóa, bồi dưỡng tinh thần đoàn kết dân tộc.

Bên cạnh dạy chữ Khmer tại các trường học, các chùa Phật giáo Nam tông Khmer còn tổ chức hơn 900 lớp bổ túc văn hóa tiếng Khmer miễn phí tại các điểm chùa. Có trên 800 sư sãi, người có uy tín trong đồng bào, thông thạo tiếng Khmer tham gia giảng dạy, thu hút hơn 20.000 học sinh theo học.

Các lớp học này thường được nhà chùa tổ chức vào các dịp hè. Đây là khoảng thời gian nghỉ ngơi của học sinh nhưng các em đều rất háo hức được đến lớp. Các lớp học đã giúp kéo các em học sinh rời xa những chiếc điện thoại, các trò chơi không lành mạnh.

Em Thạch Châu Ngọc, học sinh lớp 11, Trường Trung cấp Pali-Khmer Trà Vinh cho biết, năm nay là lần thứ hai em học chữ Khmer tại chùa Âng (phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long).

Ngọc nói rằng qua mỗi lớp học, em đều học được nhiều điều bổ ích. Đó không chỉ là cách đọc, cách viết chữ Khmer mà còn là những câu chuyện văn hóa, đạo lý dân tộc. “Trước đây em biết nói nhưng không viết được, giờ em đã có thể viết thư bằng tiếng Khmer”, nữ sinh này cho biết thêm.

Mỗi lớp học tại chùa thường có 15 đến 25 em theo học trong suốt 2 tháng hè. Năm nào cũng thu hút rất đông con em đồng bào dân tộc trên địa bàn xã theo học. Hoạt động này không chỉ giúp các em biết chữ mà còn góp phần bảo tồn, gìn giữ tiếng mẹ đẻ cũng như bản sắc truyền thống của dân tộc.

Cùng lớp với Ngọc, em Thạch Tô Sôvane Đara, học sinh lớp 9, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú Châu Thành cho biết rất tự hào khi được học tiếng nói, chữ viết của dân tộc mình.

“Mong muốn sau này có thể dạy lại cho các em nhỏ trong xóm. Các thầy sư dạy rất dễ hiểu và kiên nhẫn, không khí học rất vui vẻ”, em Đara cho biết thêm.

Góp phần giữ gìn tiếng nói, chữ viết

Theo Đại đức Thạch Đô Ra, một trong những người trực tiếp đứng lớp tại chùa Âng (phường Nguyệt Hóa, tỉnh Vĩnh Long), lớp học được chia thành nhiều nhóm theo trình độ, học cả sáng và chiều.

“Ngoài chữ viết, chúng tôi còn lồng ghép đạo lý, lịch sử, nghi lễ truyền thống để các em hiểu cội nguồn và sống đúng với bản sắc dân tộc mình”, Đại đức cho biết.

Sư Thạch Lệ, trụ trì chùa Tà Ốt ở xã Cầu Kè cho biết, đối với người Khmer, chùa là ngôi nhà thứ hai của họ. Mọi sinh hoạt văn hóa, truyền thống đều tập trung về chùa. Việc mở lớp học nhằm tạo điều kiện cho con em người Khmer biết tiếng mẹ đẻ của mình, qua đó hiểu rõ về cội nguồn và gìn giữ văn hóa truyền thống của dân tộc.

“Từ đầu năm đến nay, chùa đã mở 22 lớp dạy chữ Khmer cho đồng bào dân tộc. Đây là nghĩa vụ của người học trước truyền lại cho người học sau, là truyền thống lâu đời của dân tộc Khmer”, sư Thạch Lệ cho biết.

Bà Thạch Thị Thu Hà – Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Vĩnh Long cho biết thêm, năm học 2024 – 2025, có gần 36.000 học sinh học tiếng Khmer tại 125 trường và các điểm chùa.

Trước đây, tại tỉnh Trà Vinh (cũ), người dạy chữ Khmer từng được hưởng hỗ trợ 35.000 đồng/tiết dạy theo Nghị quyết 13/2020.

Bà Hà cũng cho biết đã tham mưu UBND tỉnh ban hành chính sách hỗ trợ cho người trực tiếp dạy chữ Khmer tại các chùa trong tỉnh, đặc biệt là các vị sư và Achar (người có uy tín). Theo bà đây là lực lượng nòng cốt góp phần giữ gìn tiếng nói, chữ viết và văn hóa của đồng bào Khmer.

Vĩnh Long hiện có hơn 353.000 đồng bào dân tộc Khmer, chiếm 8,42% dân số toàn tỉnh. Thời gian qua, việc triển khai các chương trình mục tiêu quốc gia trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cùng với lồng ghép các chương trình của địa phương, tỉnh Vĩnh Long từng bước tạo nên sự phát triển, đổi mới trong vùng đồng bào Khmer.

Nhiều chương trình nâng cao đời sống vùng đồng bào dân tộc Khmer trên địa bàn tỉnh được thực hiện tốt. Tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào dân tộc Khmer đến nay giảm còn 1,6% và hộ cận nghèo giảm còn 3,2%. So năm 2021 hộ nghèo giảm được 5,45% và cận nghèo giảm được 7,09%.

Với sự nổi bật, phong phú của văn hóa, đặc biệt là việc bảo tồn và phát huy tiếng nói, chữ viết của đồng bào dân tộc đã giúp cho học sinh là con, em đồng bào dân tộc Khmer hình thành và phát triển kỹ năng sử dụng chữ Khmer. Qua đó mở rộng hiểu biết về văn hóa dân tộc, bồi dưỡng tinh thần đoàn kết dân tộc, góp phần giữ gìn và phát huy tiếng nói, chữ viết…